MYCIE RĄK
Powinniśmy myć ręce nie tylko ze względu na ich estetykę. Nawet pozornie czyste dłonie, na pierwszy rzut oka wydające się nieskazitelne i jałowe mogą być pokryte szkodliwymi bakteriami, które z kolei mogą przyczynić się do powstania bądź rozprzestrzeniania różnorakich infekcji. Ponadto wiele osób nie dba wystarczająco o higienę swoich rąk po skorzystaniu z publicznej toalety lub wykonuje to symbolicznie. Przykładem takiego zachowania może być łatwe do zaobserwowania dotykanie brudnego kranu świeżo zdezynfekowaną dłonią w celu zakręcenia płynącej wody. Jak myślisz co się dzieje z bakteriami, gdy uściskasz takiej osobie dłoń? Dlatego warto myć swoje dłonie jak najczęściej i robić to dokładnie szczególnie w okresie letnim, gdy ciepło i pocenie rąk sprzyja rozwojowi i rozprzestrzenianiu się bakterii.
Obecnie na skórze rąk wyróżnia się dwie grupy bakterii:
- Bakteryjna flora przejściowa
Drobnoustroje występujące okresowo, zazwyczaj nierozmnażające się na dłoniach – są bardzo chorobotwórcze. Pojawiają się na skutek kontaktu ze środowiskiem i są bardzo łatwe do usunięcia za pomocą środków myjących. - Bakteryjna flora stała (osiadła)
Trudna do usunięcia i wysoko chorobotwórcza grupa bakterii. Znajduje się w w gruczołach łojotokowych, potowych i mieszkach włosowych, czyli w miejscach trudno dostępnych podczas mycia rąk.
- Socjalne mycie rąk
Socjalne mycie rąk, czyli innym słowy codzienne i rutynowe mycie rąk stosowane przez większość populacji ludzkiej. Czynność ta polega na:
- zmoczeniu dłoni i nadgarstków
- nałożeniu odpowiedniej ilości mydła
- energicznym pocieraniu rąk, w celu wytworzenia piany (10-15 sek.)
- dokładnym spłukaniu wody z palców (10-15 sek.)
- wysuszenie rąk za pomocą ręcznika (najlepiej jednorazowego!)
Rutynowe mycie rąk chociaż szybkie i łatwe w wykonaniu ma jedną wielką wadę – jest niedokładne oraz pomija wiele obszarów dłoni (w tym błony między palcami, gdzie jest najwięcej potu i gromadzi się najwięcej drobnoustrojów ze stałej flory bakteryjnej. Poniżej zamieszczam ilustrację obrazującą to zjawisko.
- Higieniczne mycie rąk- schemat Ayliffe’a
Myślę, że udało mi się ukazać jak niedokładna i nieskuteczna jest powszechnie stosowana technika mycia rąk. Na szczęście ktoś już zajął się tym problemem oraz stworzył technikę mycia i dezynfekcji rąk stosowaną w miejscach wymagających jałowości dłoń. Stosowanie schematu Ayliffe’a podczas mycia rąk gwarantuje nam, że nie pominiemy żadnego obszaru i wyczyścimy dokładnie nasze dłonie. Oczywiście po myciu nie powinniśmy dotykać brudnego kranu, aby zakręcić wodę. W tym celu najlepiej obsłużyć kran za pomocą łokcia bądź jeżeli nie ma takiej możliwości zakręcić wodę przez papierowy ręcznik.
Schemat mycia rąk Ayliffe’a
Mycie rąk tą techniką powinno zająć około jednej minuty. W każdym etapie należy wykonać pięć ruchów “tam i z powrotem” w celu dokładnego dotarcia do miejsc pomijanych. Dla lepszego i dokładniejszego zdezynfekowania rąk należy zdjąć biżuterie i dodatki a także wszelkie środki znajdujące się na paznokciach (tj. tipsy, lakiery).
- Higieniczne mycie rąk i dezynfekcja
Technika higienicznej dezynfekcji rąk
- Na suche dłonie pobrać preparat antyseptyczny z dozownika łokciowego w ilości nie mniejszej niż 3 ml (wypełnić zagłębienie dłoni).
- Wcierać w dłonie nie krócej niż 30 sekund – ręce powinny być cały czas wilgotne.
- W razie potrzeby (przy widocznych zabrudzeniach, potrzeba estetyczna) umyć ręce.
TECHNIKA MYCIA I DEZYNFEKCJI RĄK WG AYLIFFE
 |
Z dozownika ściennego nanieść odpowiednią porcję mydła i myć ręce wg schematu – każdy etap to pięć ruchów „tam i z powrotem”. |
 |
Pocieranie dłoni o dłoń. |
 |
Pocieranie części dłoniowej prawej dłoni o powierzchnię grzbietową lewej dłoni. Zmiana rąk. |
 |
Dłoń na dłoni, palce splecione, przesuwanie palców jednej dłoni między palcami drugiej dłoni, aż do zagłębień międzypalcowych. |
 |
Pocieranie grzbietowej powierzchni zagiętych palców jednej dłoni pod zagiętymi palcami drugiej dłoni. |
 |
Kciuk prawej dłoni ujęty w lewą dłoń, wykonywać ruchy obrotowe wokół kciuka. Zmiana rąk. |
 |
Obrotowe pocieranie opuszków palców prawej dłoni w zagłębieniu dłoniowym lewej dłoni. Zmiana rąk. |
Procedura higienicznego mycia i pielęgnacji rąk.
Procedura dotyczy zasad postępowania podczas etapów higienicznego mycia rąk oraz sposobu pielęgnacji rąk.
Za prawidłowe stosowanie poniższej procedury odpowiada każdy pracownik.
Za wprowadzenie i nadzór nad odpowiednim stosowaniem odpowiada lekarz (praktyki indywidualne) lub kierownik zakładu, lub wyznaczony i przeszkolony do tego celu pracownik.
Zasady postępowania.
W miejscu pracy nie należy nosić biżuterii, szczególnie zegarków, pierścionków i obrączek. Paznokcie powinny być czyste i krótko obcięte. W czasie wykonywania procedur związanych ze zwiększonym ryzykiem (np. zabiegi stomatologiczne, procedury medyczne w gabinet zabiegowy, w trakcie mycia narzędzi itp.) należy nosić rękawice ochronne.
Zastosowanie procedury.
Higieniczne mycie rąk stosujemy, gdy sytuacja nie wymaga znacznej redukcji drobnoustrojów, natomiast dążymy do usunięcia zabrudzeń i/lub flory przejściowej z powierzchni skóry.
Po kontakcie z materiałem zakaźnym takie postępowanie jest niewystarczające – wykonujemy higieniczną dezynfekcję rąk.
Informacja o preparatach do mycia i pielęgnacji rąk stosowane w placówce dołączona jest do procedury Szczegółowe informacje nt. produktów znajdują się w ulotkach informacyjnych preparatów
- Technika higienicznego mycia rąk
Preparaty do mycia gotowe do użycia, pobierane z opakowania przy pomocy pompki dozującej lub z dozownika łokciowego.
- Pobrać preparat myjący w ilości nie mniejszej niż 3 ml.
- Rozprowadzić na skórze, zwilżyć wodą i myć ręce przez 30 do 60 sekund, następnie dokładnie spłukać.
- Suszenie
Osuszyć ręce ręcznikiem papierowym jednorazowego użytku.
- Pielęgnacja rąk.
Preparat pielęgnacyjny gotowy do użycia, pobierany z opakowania przy pomocy pompki dozującej lub z dozownika łokciowego nanieść na skórę i wetrzeć. Stosować w miarę potrzeby, kilka razy dziennie.
Procedura higienicznej dezynfekcji rąk.
Procedura dotyczy zasad postępowania podczas kolejnych etapów higienicznej dezynfekcji rąk.
Za prawidłowe stosowanie poniższej procedury odpowiada każdy pracownik.
Za wdrożenie i nadzór nad odpowiednim stosowaniem odpowiada lekarz (praktyki indywidualne) lub kierownik zakładu, lub wyznaczony i przeszkolony do tego celu pracownik.
Zasady postępowania.
W miejscu pracy nie należy nosić biżuterii, szczególnie zegarków, pierścionków i obrączek. Paznokcie powinny być czyste i krótko obcięte. W czasie wykonywania procedur związanych ze zwiększonym ryzykiem (np. procedury medyczne w gabinecie stomatologicznym, gabinecie zabiegowym, w trakcie mycia narzędzi itp.) należy nosić rękawice ochronne.
Zastosowanie procedury.
Higieniczną dezynfekcje rąk stosujemy:
- przed przystąpieniem do pracy
- w każdym przypadku kontaminacji
- po zmianie rękawiczek
- przed i po każdym zabiegu
- po zakończeniu pracy.
Informacja o preparatach do dezynfekcji rąk stosowane w placówce jest dołączona do procedury.
Preparaty gotowe do użycia, pobierane z dozownika łokciowego.
Szczegółowe informacje nt. produktów znajdują się w ulotkach informacyjnych preparatów.
Technika higienicznej dezynfekcji rąk
- Na suche dłonie pobrać preparat antyseptyczny z dozownika łokciowego w ilości nie mniejszej niż 3 ml (wypełnić zagłębienie dłoni).
- Wcierać w dłonie nie krócej niż 30 sekund – ręce powinny być cały czas wilgotne.
- W razie potrzeby (przy widocznych zabrudzeniach, potrzeba estetyczna) umyć ręce.
Procedura postępowania z odpadami medycznymi.
Procedura dotyczy zasad postępowania z odpadami pochodzącymi z gabinetów lekarskich, stomatologicznych i innych zakładów udzielających świadczenia zdrowotne
Za prawidłowe stosowanie poniższej procedury odpowiada lekarz (praktyki stomatologiczne)
lub kierownik zakładu, lub wyznaczony i przeszkolony do tego celu pracownik.
Ogólne zasady postępowania.
Wszystkie odpady segregujemy w miejscu ich powstawania na odpady medyczne i komunalne.
Odpady medyczne należy posegregować i oznaczyć zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001 r
wg kodów
| 18 01 01 | Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03) |
| 18 01 02* | Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) |
| 18 01 03* | Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 |
| 18 01 04 | Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 |
| 18 01 06* | Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne |
| 18 01 07 | Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06 |
| 18 01 08* | Leki cytotoksyczne i cytostatyczne |
| 18 01 09 | Leki inne niż wymienione w 18 01 08 |
| 18 01 10* | Odpady amalgamatu dentystycznego |
|
|
- Odpady o kodach 18 01 02*,18 01 03* i 18 01 82*zwane odpadami zakaźnymi – odpady, które zawierają żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że wywołują choroby zakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów, np.: zużyte igły i inne ostre narzędzia, materiały opatrunkowe, strzykawki, rękawice jednorazowe, tkanki ludzkie itp.
- Odpady o kodach 18 01 06*,18 01 08* i 18 01 10* zwane odpadami specjalnymi -odpady niebezpieczne, które zawierają substancje chemiczne, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby niezakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów albo mogą być źródłem skażenia środowiska, np.: odczynniki i błony fotograficzne, niektóre leki, świetlówki, baterie, amalgamat dentystyczny.
- Odpady o kodach 18 01 01*,18 01 04* , 18 01 07* i 18 01 09* zwane odpadami pozostałymi –to odpady medyczne nieposiadające właściwości niebezpiecznych.
- Gromadzenie odpadów medycznych.
Odpady medyczne powstałe w trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych w jednostkach ochrony zdrowia zbiera się selektywnie w miejscach ich powstawania z podziałem na odpady zakaźne, specjalne i pozostałe. Odpady medyczne zakaźne i specjalne zbiera się selektywnie w miejscach ich powstawania, uwzględniając sposób ich unieszkodliwiania lub proces odzysku. Z odpadami pozostałymi postępuje się w sposób przewidziany dla odpadów komunalnych.
- Wszystkie odpady zakaźne (z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach) zbieramy do pojemników lub worków polietylenowych koloru czerwonego jednorazowego użycia, nieprzeźroczystych o wytrzymałych na wilgoć i środki chemiczne, z możliwością jednokrotnego zamknięcia, umieszczonych możliwie blisko miejsca powstawania tych odpadów. Worki mocujemy na stelażach lub umieszczamy w sztywnych pojemnikach. Pojemniki lub worki należy wymieniać na nowe nie rzadziej niż jeden raz dziennie. Pojemniki lub worki mogą być wypełnione nie więcej niż do 2/3 ich objętości.
- Odpady zakaźne ostre (np. igły, skalpele) umieszczamy w sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie pojemnikach jednorazowego użycia koloru czerwonego. Pojemniki te umieszcza się w miejscach powstawania odpadów. Pojemniki powinny posiadać możliwość trwałego zamknięcia. Pojemniki należy wymieniać na nowe po napełnieniu nie więcej niż do 2/3 objętości, nie rzadziej niż co 72 godziny.
- Wszystkie odpady specjalne (z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach) zbieramy do pojemników lub worków polietylenowych koloru żółtego jednorazowego użycia, nieprzeźroczystych o wytrzymałych na wilgoć i środki chemiczne, z możliwością jednokrotnego zamknięcia, umieszczonych możliwie blisko miejsca powstawania tych odpadów. Worki mocujemy na stelażach lub umieszczamy w sztywnych pojemnikach. Pojemniki lub worki należy wymieniać na nowe nie rzadziej niż jeden raz dziennie. Pojemniki lub worki mogą być wypełnione nie więcej niż do 2/3 ich objętości.
- Odpady specjalne ostre umieszczamy w sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie pojemnikach jednorazowego użycia koloru żółtego. Pojemniki te umieszcza się w miejscach powstawania odpadów. Pojemniki powinny posiadać możliwość trwałego zamknięcia. Pojemniki należy wymieniać na nowe po napełnieniu nie więcej niż do 2/3 objętości, nie rzadziej niż co 72 godziny.
- Raz zamkniętych pojemników lub worków nie wolno otwierać, a w przypadku uszkodzenia należy go w całości umieścić w innym, większym pojemniku lub worku.
- Każdy pojemnik i każdy worek jednorazowego użycia powinny posiadać:
- widoczne oznakowanie, świadczące o rodzaju odpadów w nich przechowywanych;
- widoczne oznakowanie, świadczące o miejscu pochodzenia odpadów;
- datę zamknięcia;
7 Odpady pozostałe medyczne gromadzi się w workach koloru niebieskiego.
- Transport wewnątrz placówki.
Transport odpadów z miejsca powstawania do miejsca przechowywania lub odbioru odbywa się w pojemnikach przeznaczonych specjalnie do tego celu w sposób, który gwarantuje jak największe bezpieczeństwo personelu i pacjentów.
W miarę możliwości (w zależności od rodzaju i wielkości placówki) nie krzyżujemy dróg transportu odpadów z drogami czystymi. Pojemniki wielokrotnego użycia należy zdezynfekować i umyć po każdym użyciu,
III. Przechowywanie odpadów.
– Odbiór odpadów w dniu powstania, przez wyspecjalizowaną do tego celu firmę.
– Przechowywanie odpadów o kodzie 18 01 02* do 72 godzin, w pomieszczeniach o temperaturze do 10°C. (np. przy zastosowaniu lodówki w przypadku powstawania niewielkiej ilości odpadów medycznych).
– Przechowywanie innych odpadów zakaźnych i specjalnych do 72 godzin, w pomieszczeniach o temperaturze od 10°C. do 18o C, max. do 30 dni w pomieszczeniach o temperaturze niższej niż 10°C (np. przy zastosowaniu lodówki w przypadku powstawania niewielkiej ilości odpadów medycznych).
POSTĘPOWANIE Z BRUDNĄ BIELIZNĄ
- CEL
Procedura dotyczy zasad prania i dezynfekcji bielizny, odzieży ochronnej oraz
nakładek bawełnianych (mopów) do sprzątania stosowanych w gabinetach lekarskich
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Za prawidłowe stosowanie poniższej procedury odpowiada każdy pracownik . Za
wprowadzenie i nadzór nad odpowiednim stosowaniem odpowiada lekarz (praktyki
indywidualne) lub kierownik zakładu, lub wyznaczony i przeszkolony do tego celu
pracownik.
III. ZASTOSOWANIE
Działania zmierzające do stworzenia w gabinetach lekarskich środowiska czystego i wolnego od drobnoustrojów stanowiących zagrożenie dla zdrowia pacjentów i pracowników muszą również uwzględniać prawidłowe postępowanie z brudną i czystą bielizną.
Ze względu na skażenie bielizny drobnoustrojami, powinno być stosowane odpowiednie postępowanie zmniejszające ryzyko przeniesienia potencjalnie chorobotwórczych drobnoustrojów na pacjentów, pracowników lub do środowiska zewnętrznego.
Podstawowe uniwersalne zasady postępowania to:
- zminimalizowanie narażenia pracowników i środowiska na zanieczyszczenie
drobnoustrojami pochodzącymi z bielizny, czyli ograniczenie kontaktu –
odizolowanie zanieczyszczonej bielizny w gabinecie lekarskim, w czasie transportu i
w zakładzie pralniczym,
- poddanie brudnej bielizny procesom prania i dezynfekcji w pralni, lub przeznaczonym do tego pomieszczeniu w obrębie gabinetu lekarskiego, w przeznaczonych do tego celu urządzeniach pralniczych;
- ochrona upranej i zdezynfekowanej bielizny przed wtórnym zanieczyszczeniem w
pralni, w czasie transportu i magazynowania, aż do momentu jej użycia, czyli
dostarczenie użytkownikowi bielizny czystej i wolnej od drobnoustrojów.
- TRYB POSTĘPOWANIA
- Brudną bieliznę oraz odzież roboczą lub ochronną przechowuje sie w wydzielonym
pomieszczeniu lub miejscu, w przeznaczonych do tego celu, zamkniętych i
odpowiednio oznakowanych pojemnikach, które po napełnieniu niezwłocznie usuwa
sie poza gabinet.
- Pranie brudnej bielizny i odzieży roboczej lub ochronnej powinno odbywać sie poza
przychodnią w pralni spełniającej wymogi dla prania bielizny pochodzącej z zakładów
opieki zdrowotnej.
- Transport brudnej bielizny do pralni przeprowadzany jest w szczelnie zamykanym
pojemniku, który poddawany jest procesowi mycia i dezynfekcji.
- Dopuszcza sie pranie brudnej bielizny i odzieży roboczej lub ochronnej w przychodni, jeżeli posiada on odrębne pomieszczenie na podręczna pralnie, spełniające wymagania określone w przepisach o warunkach technicznych budynków.
- INFORMACJE POZOSTAŁE
Niedopuszczalne jest pranie bielizny i odzieży ochronnej przez pracowników we
własnym zakresie w domach prywatnych!!!
Środki stosowane do prania i dezynfekcji bielizny muszą posiadać wymagane atesty oraz świadectwa dopuszczenia do użytkowania potwierdzone przez Państwowy Zakład Higieny.
Usługi powinny być zlecane pralniom przystosowanym i posiadającym wyposażenie do prania bielizny pochodzącej z zakładów opieki zdrowotnej. Podstawowy warunek to, „zachowanie bariery higienicznej, tj. całkowite wyeliminowanie stykania się bielizny czystej z brudna oraz pracowników z tych dwóch stref”.
Procedura postępowania po zranieniu lub kontakcie z materiałem zakaźnym.
Procedura dotyczy zasad postępowania w sytuacji zranienia skażonymi narzędziami i/lub kontaktu nieosłoniętej skóry lub śluzówki z krwią lub innym materiałem zakaźnym.
Za prawidłowe stosowanie poniższej procedury odpowiada każdy pracownik.
Za wprowadzenie i nadzór nad odpowiednim stosowaniem odpowiada lekarz (praktyki indywidualne) lub kierownik zakładu, lub wyznaczony i przeszkolony do tego celu pracownik.
Zasady postępowania.
- W przypadku skaleczenia skażonym narzędziem medycznym nie należy tamować krwi – należy nawet spowodować większe krwawienie.
- Ranę zdezynfekować 3% wodą utlenioną (ew. umyć wodą z mydłem lub alkoholowym środkiem do dezynfekcji skóry).
- Osuszyć i nałożyć opatrunek.
- Jeśli na nieuszkodzonej skórze znajduje się materiał zakaźny, należy usunąć go poprzez wytarcie gazikiem lub ręcznikiem papierowym nasączonym alkoholowym środkiem do dezynfekcji rąk, a następnie skórę zdezynfekować, umyć i ponownie zdezynfekować.
- W przypadku dostania się materiału (np. kropli krwi) zakaźnego na spojówki oczu należy oczy i okolicę oczu starannie przepłukać 0,9% NaCl lub czystą wodą.
- Jeśli materiał zakaźny dostanie się do jamy ustnej, należy natychmiast go wypluć, a jamę ustną zdezynfekować preparatem do odkażania błon śluzowych jamy ustnej, a w przypadku braku stosownego preparatu zwykłą wodą.
O zaistnieniu każdej z tych sytuacji należy powiadomić lekarza – właściciela praktyki lub kierownika zakładu lub upoważnioną do tego osobę.
